Ewer

Ewer, een rustig gehucht gelegen in de gemeente Het Hogeland in de provincie Groningen, Nederland, is een plek doordrenkt van geschiedenis en omgeven door een betoverend landschap. Dit charmante gehucht ligt tussen de pittoreske plaatsen Houwerzijl en Zuurdijk en wordt gekenmerkt door een handvol karakteristieke boerderijen, waaronder de Hayemaheerd, ‘t Huis Ewer, Nieuw Ewer en een naamloze boerderij van een fruitteler. Daarnaast herbergt Ewer vijf arbeidershuisjes die dateren uit de tweede helft van de 19e eeuw. De wierde van Ewer wordt onderling verbonden door onverharde paden, waardoor het geheel een landelijke en nostalgische uitstraling krijgt.

Wat Ewer extra bijzonder maakt, is zijn ouderdom. Dit gehucht is ontstaan op een van de oudste wierden in dit deel van de provincie Groningen en wordt al bewoond sinds minstens het begin van de jaartelling. In de oudheid lag de wierde aan de westelijke oever van de Hunze, die toen nog uitmondde in de Waddenzee op de plek waar het moderne Pieterburen zich bevindt. In de 15e eeuw komt de naam Ewe voor als het geslacht van hoofdelingen (Sicke toe Ewer(en), Iwe en Alrick toe Ewer). Iwe sneuvelde tijdens een gevecht om de Warfumerzijl in 1500, waarna er geen vermeldingen meer zijn van ‘toe Ewer’.

Er wordt verondersteld dat er ooit een steenhuis heeft gestaan op de wierde, hoewel er tegenwoordig weinig bewijs overblijft, afgezien van enkele fundamenten van kloostermoppen die in 1963 werden ontdekt. In een oorkonde uit 1405 (afschrift uit het Klauwboek van Tjassens uit de 16e eeuw) wordt echter wel gesproken van een ‘Ewenheert’. De rechten van deze Ewenheert werden later overgenomen door de Onsta’s en Van Starkenborghs. In de tweede helft van de 19e eeuw werden vijf arbeiderswoningen gebouwd in Ewer, wat bijdraagt aan de historische uitstraling van het gehucht. De drie huisjes aan de wegkant stammen uit ongeveer 1865, terwijl de huisjes aan het zijpad op de wierde dateren van ongeveer 1870 (het gepleisterde huis) en ongeveer 1885.

Ewer is ook bekend onder de naam Eweweer, wat zou kunnen betekenen “wierde van Ewe,” waarbij Ewe een persoonlijke naam is die zijn stempel heeft gedrukt op dit schilderachtige stukje Groningen. Deze naam draagt bij aan de mystiek en de historische charme van dit betoverende gehucht. In Ewer lijkt de tijd te hebben stilgestaan, en het gehucht blijft een getuigenis van Groningse geschiedenis en erfgoed, omringd door een sereen landschap dat uitnodigt tot reflectie en verwondering.